MAIN CONTENTS
1. Lịch sử hình thành, tên gọi
Hòn Thơm là tên gọi hòn đảo trung tâm trong số 15 hòn đảo lớn nhỏ tại quần đảo An Thới, Nam đảo Phú Quốc, được hình thành do mực nước biển dâng lên cách đây khoảng 18 nghìn năm, Hòn Thơm là một trong số cách đỉnh núi của dãy núi ngầm nối liền với thềm lục địa Nam Việt Nam. Thuở đó, 18 nghìn năm trước, Phú Quốc là một dải đất kết nối với miền Nam Việt Nam mà có thể đi bộ qua được, khi nước biển dâng lên, những đỉnh núi cao bị ngăn cách với đất liền bởi nước biển và tạo thành các hòn đảo nhỏ trong đó có Hòn Thơm là đảo lớn nhất cách đảo chính Phú Quốc 8 Km về phía Nam.
Tên gọi Hòn Thơm: từ “Thơm” ở đây không có nghĩa là “thơm tho”, “thơm phưng phức” như nhiều người lầm tưởng mà tên được đặt theo một loại quả mọc nhiều trên hòn đảo, quả Thơm theo cách gọi của người miền Nam hay chính là quả Dứa dại theo cách gọi miền Bắc. Đây là loại quả mọc rất phổ biến trên các hòn đảo tại Phú Quốc, được người dân, đặc biệt ngư dân địa phương sử dụng nhiều làm nguyên liệu cho các bài thuốc giúp tăng cường sức khỏe gan, thận, đặc biệt tốt cho người bệnh gout. Hòn Thơm tên tiếng Anh là Pineapple Island (Phiên âm: Pai-náp-pồ), tiếng Trung là 菠萝岛 chứ không phải 香岛 như nhiều Hướng dẫn viên Tiếng Trung vẫn hay gọi nhầm lẫn.
2. Địa lý, Cư Dân, Kinh Tế
Nằm cách 8 Km từ đảo chính Phú Quốc, có dài khoảng 3,5 km, rộng khoảng 1,2 km, diện tích hơn 3 Km2 đây là hòn đảo lớn nhất tại quần đảo An Thới. Hòn đảo sở hữu tới 5 bãi biển tự nhiên (Bãi Trào, Bãi Nam, Bãi Nồm, Bãi Chướng, Bãi Cây Dừa), bốn mặt đảo đều giáp biển, và trong thập niên 1990, 2000 xung quanh đảo là một quần thể rạn san hô rộng lớn và đa dạng bậc nhất Phú Quốc.
Hòn đảo có nhiều ngư dân sinh sống nhất Nam đảo Phú Quốc: cùng với Hòn Rỏi, Hòn Thơm có 191 hộ gia đình theo thống kê trước 2019, chủ yếu sống bằng ngư nghiệp.
Trên đảo có một cầu cảng nằm ở phía Đông đảo khu vực bãi Chướng. Trước đây có một con đường thông từ Đông sang Tây phục vụ nhu cầu di chuyển của người dân trên đảo, trên đảo có một một cá voi hay còn gọi là cá Ông nằm ở bãi Nam do người dân xây dựng từ nhiều năm trước để thờ khi xác cá voi trôi vào bãi biển nơi đây.
Toàn bộ diện tích đảo là rừng nguyên sinh, hình thành qua hàng triệu năm, những người ngư dân tới đây lần đầu từ hàng trăm năm trước để khai hoang, sinh sống đặc biệt sau năm 1975, nhà nước có chính sách khai khẩn đất hoang, phát triển cư dân tại các đảo xa để bám biển nên khuyên khích những ai tới đây khai hoang, dựng nhà, sinh sống, bám biển phục vụ nhu cầu an ninh quốc phòng, do vậy số lượng cư dân sau năm 1975 tại đây đã tăng lên.
Từ những năm 90, người dân Phú Quốc đã lập ra các chuyến tàu trung chuyển người dân giữa đảo Hòn Thơm và cảng An Thới, Phú Quốc với tần suất 2-3 chuyến/ngày, phục vụ nhu cầu đi lại, buôn bán của bà con ngư dân Hòn Thơm.
Với đặc thù biển đảo, Hòn Thơm cũng chịu ảnh hưởng từ thời tiết biển rõ rệt, trong một năm có hai mùa biển động, mặt phía Đông có sóng lớn: từ tháng 10 – tháng 4 hàng năm, mặt phía Tây (bãi Chướng) có sóng lớn trong các tháng còn lại của năm. Với việc phát triển kinh tế đơn thuần dựa vào ngư nghiệp nhưng thiếu các nguồn lực đầu tư, đội hình tàu nhỏ lẻ, không có nơi tránh trú bão, không có đội tàu đánh bắt xa bờ, do vậy kinh tế ngư dân trên đảo Hòn Thơm không phát triển, cơ sở hạ tầng yếu và thiếu, người dân khó khăn trong tiếp cận các dịch vụ cơ bản, chất lượng sống duy trì mức thấp trong nhiều năm.
Nông nghiệp trên đảo gần như không phát triển do đặc thù thổ những và khí hậu.
3. Quá khứ – Hiện Tại – Tương Lai Chuyển Mình
Phú Quốc nói chung dựa vào hai mũi nhọn kinh tế chính là ngư nghiệp và nông nghiệp trong đó sản xuất nước mắm và trồng tiêu là những ngành nghề, trụ cột kinh tế chính trong nhưng năm 2000 trở về trước. Tuy nhiên giữa biến động chung của thế giới và việc đi chậm trong việc xây dựng ngành ở quy mô lớn hơn một cách chuyên nghiệp nên hiện tại nghề trồng tiêu ở Phú Quốc càng ngày càng mai một khi giá tiêu sụt giảm trong nhiều năm, diện tích trồng tiêu cũng sụt giảm nghịch đảo với đà tăng của giá bất động sản. Ngành nghề sản xuất nước mắm truyền thống cũng gặp nhiều nguyên nhân khó khăn như sụt giảm sản lượng cá cơm dẫn tới năng suất sụt giảm, toàn bộ đảo Phú Quốc chỉ còn một đội tàu đánh bắt cá cơm của công ty nước mắm Khải Hoàn (quý khách có thể quan sát đội tàu này tại cầu Hùng Vương).
Với những khó khăn như vậy, chính quyền Phú Quốc và chính phủ Trung Ương đã quyết định chuyển hướng, định vị lại hướng đi phát triển kinh tế của Phú Quốc, trong đó lấy mũi nhọn là phát triển du lịch, nghỉ dưỡng, bảo tồn các ngành nghề truyền thống làm gia tăng giá trị về mặt du lịch để tăng cường phát triển kinh tế, hạ tầng Phú Quốc nói chung và các hòn đảo phía Nam nói riêng như Hòn Thơm.
Năm 2015, chính quyền huyện Phú Quốc đã xác định Hòn Thơm phát triển theo hướng du lịch giải trí và nghỉ dưỡng, qua đó kêu gọi các tập đoàn bất động sản tới Phú Quốc phát triển các dự án. Ngày 4 tháng 9 năm 2015, Tập đoàn Sungroup đã khởi công dự án cáp treo và quần thể khu vui chơi giải trí biển Hòn Thơm – Phú Quốc. Tuyến cáp treo được khai trương vào ngày 4 tháng 2 năm 2018. Vào ngày 14 tháng 2 năm 2018, cáp treo và quần thể vui chơi giải trí biển Sun World Hon Thom Nature Park chính thức bắt đầu đón du khách.
4. Hòn Thơm và Người Dân Phú Quốc
Người dân trên Hòn Thơm đa phần là ngư dân, cơ hội được tiếp xúc với giáo dục bị hạn chế rất nhiều do khoảng cách về địa lý, kinh tế, khá nhiều con em ngư dân bỏ học giữa chừng để đi làm các công việc phổ thông, đây cũng là một trong những vấn đề mà OnBird đang tìm giải pháp để giúp người dân địa phương giải quyết vấn đề việc làm trong thời kỳ phát triển mới.
Kể từ khi triển khai dự án cáp treo Hòn Thơm và khu du lịch trên đảo Hòn Thơm, nhiều hộ dân trên đảo đã dần nhận hỗ trợ đền bù và rời vào đảo chính Phú Quốc, các hộ còn lại nhận đền bù và xuất tái định cư ở mặt đông Hòn Thơm (vị trí bản đồ). Dự án khu du lịch Hòn Thơm được thực hiện chuyển đổi một phần đất rừng quốc gia sang quy hoạch chức năng vui chơi, thương mại dịch vụ với thời hạn dự án 50 năm nhằm biến Hòn Thơm thành một trung tâm vui chơi giải trí lớn nhất Nam đảo Phú Quốc với công viên chủ đề, công viên nước, thủy cung, nhà hàng, khách sạn, bất động sản nghỉ dưỡng. Không thể phủ nhận, trong quá trình chuyển đổi Hòn Thơm từ một làng chài kém phát triển thành một khu vui chơi cho khách quốc tế đã giúp giải quyết một lượng lớn việc làm cho người dân địa phương Nam đảo Phú Quốc trong quá trình chuyển đổi việc làm giữa các thế hệ.
5. Khu du lịch Hòn Thơm của Sun Group
Dự án khu du lịch Hòn Thơm của Sun Group bao gồm nhiều dự án thành phần được triển khai dần dần trong vòng 50 năm, đây là một dự án có tác động lớn đối với Nam đảo Phú Quốc cả về mặt kinh tế, môi trường và xã hội. Về bản chất với việc phát triển du lịch đơn thuần, các dự án sẽ khó thu hồi vốn cũng như sắp xếp vốn đầu tư. Do vậy về bản chất cũng giống với nhiều dự án khu nghỉ dưỡng 5 sao tại Phú Quốc, thì việc phát triển bất động sản đi kèm gần như là điều chắc chắn, qua đó chủ đầu tư tăng khả năng thu hồi vốn và có lãi lớn ngay khi dự án được hoàn thành từng phần nhờ vào sự gia tăng từ giá trị bất động sản.
Có rất nhiều câu hỏi đặt ra với Phú Quốc là nên dựa vào phát triển du lịch thuần túy tức tìm kiếm những nhà đầu tư với mục đích phát triển, kiếm lợi nhuận hoàn toàn từ dịch vụ du lịch hay những nhà đầu tư hướng tới sản phẩm du lịch đi kèm với bán bất động sản? cũng như việc xung đột lợi ích giữa việc phát triển du lịch theo hướng nắn nót hay nhanh, mạnh ồ ạt? Bài viết này sẽ chỉ tập trung vào hiện trạng, triển vọng tương lai của Hòn Thơm, Phú Quốc.
Về tổng thể: khu du lịch Hòn Thơm sẽ bao gồm công viên nước, công viên chủ đề, khu phố nghỉ dưỡng trên đảo, tổ hợp khách sạn 5 – 6 sao bao gồm: Ritz Carlton Reserve Đảo Hòn Thơm, The Luxury Collection của Marriott International. Để dự án đạt hiệu quả, chủ đầu tư triển khai từng bước với tuyến cáp treo hoàn thành đầu tiên vào năm 2018 làm cơ sở phát sinh nguồn thu cũng như giảm chi phí vận tải giữa đảo chính và hòn Thơm cho các phân đoạn đầu tư tiếp theo. Cùng với tuyến cáp treo vượt biển, khu vực thị trấn hoàng hôn đã tạo ra cú huých cho nam đảo Phú Quốc trong việc thu hút khá nhiều khách quốc tế, đặc biệt là Hàn Quốc và Trung Quốc.
Hiện trạng hòn Thơm đã có 3 hạng mục đi vào hoạt động:
- Công viên nước
- Công viên chủ đề
- Nhà hàng buffet
- 2 bãi biển (các bãi biển đều không cho các đơn vị du lịch khác bên ngoài tiếp cận tự do như trước đây)
Ngoài 3 hạng mục chính trên đảo, hiện tại vẫn chưa có khu lưu trú trên đảo, lượng du khách tới đây đa phần sẽ chỉ ở lại từ 2-3 tiếng/ngày do khách tham gia một số tour đảo có kèm chương trình cáp treo: đi 1 chiều và tàu đón/trả tại Hòn Thơm. Do vậy hiện tại nhu cầu khách đến chơi tại Hòn Thơm sẽ không ở lại quá lâu đặc biệt biển hòn Thơm tùy vị trí, không đẹp như bãi Sao, Bãi Khem hay Hàm Rồng hay các đảo xa hơn. Một phần do quá trình xây dựng đã khiến các bãi biển tại hòn Thơm bị đất đỏ trôi xuống, lắng bùn.
Sun Group
6. Đến Hòn Thơm bằng cách nào?
7. Hành vi du khách khi tới Hòn Thơm