BỌT BIỂN THÙNG – MÁY LỌC NƯỚC CHO CÁC RẠN SAN HÔ

Bọt biển thùng khổng lồ ở Phú Quốc có tên khoa học là Xestospongia testudinaria, chúng là một trong những loài bọt biển thuộc gia đình Petrosiidae.

Loài bọt biển này là một trong những loài bọt biển lớn nhất thế giới và đã tồn tại từ 500 triệu năm trước đây. Bọt biển thùng là động vật sống dưới đáy đại dương trong độ sâu từ 5 đến 30 mét, thường sống trong các rạn san hô, đôi khi là phần rễ của rừng ngập mặn.

Bọt biển thùng khổng lồ có nhiều dạng khác nhau. Kích cỡ rất lớn và chắc chắn, thường có hình thùng, với một khoang hình nón ở đỉnh được gọi là lỗ thông. Tuy nhiên, một số cá thể trong cùng một quần thể có thể thấp và mập mạp (phình to với đường kính lớn) hoặc tương đối cao và gầy. Tương tự như vậy, bề mặt có thể từ nhẵn đến nhám, gồ ghề và không đều, đôi khi có các bạnh vè. Ở vùng nước nông, màu có từ đỏ nâu đến xám nâu, nhưng ở độ sâu lớn hơn và trong các hang động, dưới đất hoặc khi bọt biển trải qua các sự kiện tẩy trắng theo chu kỳ, nó có màu hơi hồng hoặc trắng.

Với khả năng phát triển tốt, bọt biển thùng có thể đạt kích thước đường kính tối đa là 1,8 mét và chiều cao là 2,4 mét, chúng có cấu trúc cơ bản của một loài bọt biển điển hình với vẻ ngoài thô ráp và khung xương được làm từ silicon và canxi cacbonat. Nước được đưa vào phần bên trong của miếng bọt biển (được gọi là spongocoel) qua Ostia (lỗ chân lông nhỏ được tạo ra bởi các tế bào porocytes). Các tế bào choanocytes ở buồng bên trong và giúp tạo ra dòng nước thông qua miếng bọt biển. Bọt biển thùng sinh trưởng trong vùng nước nông có màu sẫm tối hơn so với vùng nước sâu, những màu của bọt biển thung như màu nâu, màu đỏ, màu tím,…

Tại Phú Quốc, những khóm bọt biển thùng đẹp nhất có thể quan sát tại rạn san hô Đông Bắc (North-east Coral Reef) với các tạo hình kỳ lạ và to lớn.

Một video quay lại cụm bọt biển thùng khổng lồ tại rạn san hô Đông Bắc (North-east Coral Reef), Phú Quốc, Việt Nam

VAI TRÒ CỦA BỌT BIỂN THÙNG ĐỐI VỚI RẠN SAN HÔ

Bọt biển thùng ăn vi khuẩn, sinh vật phù du lơ lửng trong nước. Có thể nói rằng vai trò của bọt biển thùng đối với hệ sinh thái biển là rất quan trọng và chúng được ví như những chiếc máy lọc của rạn san hô và đại dương. Bọt biển thùng lọc một lượng nước khổng lồ trong suốt vòng đời và một số loài có thể sống tới 2000 năm ! Bọt biển thùng giúp tăng độ trong của nước biển, kiểm soát tảo và có một ảnh hưởng nhất định tới quần thể san hô. Chúng cũng đóng vai trò là môi trường sống của nhiều loài động vật không xương sống khác như vi khuẩn, vi khuẩn lam,…

Bằng cách lọc các vi sinh vật phù du, thức ăn thông qua các lỗ nhỏ trên thân, bọt biển thùng giữ lại lượng lớn tạp chất trôi nổi trong nước, nước sau khi đi qua các lỗ thông trên thân bọt biển sẽ được đẩy ra ngoài thông qua miệng lớn trên đỉnh bọt biển thùng, lúc này nước đã trong hơn, ít tạp chất hơn, duy trì độ trong và cân bằng lượng tạp chất, phù du trong nước, giúp san hô phát triển cân bằng và khỏe mạnh. Từ quan sát thú vị của OnBird, chúng tôi nhận ra rằng những khu vực có dòng nước chảy mạnh và thường xuyên thì bọt biển thùng phát triển với kích thước lớn hơn những khu vực ít xuất hiện dòng chảy, đây là một tín hiệu cảnh báo an toàn cho những người tham gia lặn biển. Để hiểu hơn về sinh vật biển Phú Quốc, mời tham gia trải nghiệm khám phá rạn san hô tự nhiên cùng OnBird Phú Quốc tại đây.

Những loài săn mồi của bọt biển thùng có thể kể đến như cá, rùa,…và để tự bảo vệ bản thân mình, bọt biển thùng sử dụng những chất hóa học có từ bên trong. Đó là các chất chuyển hóa thứ cấp bao gồm saponin, terpenoids, sterals,…Tuy nhiên hiện nay vì các vấn đề về môi trường như nước biển ấm lên, ô nhiễm nước biển,.. mà bọt biển thùng cũng như san hô, các sinh vật đại dương đang phải đối mặt chung. Đối với bọt biển thùng có thể bị ảnh hưởng bởi căn bệnh SOB, bắt đầu với một vài dấu hiệu đặc biệt và sau đó dẫn đến tẩy trắng. Bọt biển thùng có chết trong vòng sáu tuần kể từ khi nhiễm bệnh. Bọt biển thùng khổng lồ lâu đời nhất đã được tìm thấy ở ngoài khơi Venezuela có tuổi lọ lên đến 2300 năm nhưng đã chết sau vài tuần nhiễm SOB. Nguyên nhân của cái chết chủ yếu đến từ các yếu tố môi trường khi mà môi trường đại dương của chúng ta ngày một ấm và ô nhiễm hơn.

HIỆN TƯỢNG SINH SẢN KỲ THÚ

Hiện tượng thú vị trong giai đoạn sinh sản của bọt biển thùng trông giống như một núi lửa đang phun trào, theo đó bọt biển đực giải phóng một lượng lớn tinh trùng giống như đám mây giao tử, trong khi bọt biển cái giải phóng các trứng vào nước trong cùng một khoảng thời gian kéo dài khoảng 1 giờ đồng hồ. Quá trình này diễn ra ít nhất hai lần một năm, phổ biến là vào khoảng mùa xuân và mùa hè. Quá trình thụ tinh diễn ra ngay trong nước, và ấu trùng con hình thành được dòng nước mang đi đi theo. Sự sinh trưởng và phát triển của chúng thay đổi và phụ thuộc vào các yếu tố như cạnh tranh, dinh dưỡng, sự săn mồi, môi trường và chất lượng nước.

Đọc thêm về thông tin san hô Phú Quốc